Was het stenen tijdperk werkelijk het tijdperk van het hout?

In 1836 bracht Christian Jørgensen Thomsen, een Deense archeoloog, de eerste gelijkenis van het systeem terug naar de prehistorie, wat suggereert dat de vroege mensen in Europa drie stadia van technologische ontwikkeling hadden doorlopen die tot uiting kwamen in de productie van gereedschappen. De basischronologie – van het stenen tijdperk tot de bronstijd en de ijzertijd – ondersteunt nu de archeologie in een groot deel van de antieke wereld (en tekenfilms als ‘The Flintstones’ en ‘The Croods’).

Thomsen had het Houten Tijdperk kunnen vervangen door het Stenen Tijdperk, aldus Thomas Terberger, archeoloog en hoofd onderzoek bij de afdeling Cultureel Erfgoed van Nedersaksen in Duitsland.

Hij zei: “Misschien kunnen we aannemen dat houten werktuigen in dezelfde periode bestonden als stenen werktuigen, dat wil zeggen twee en een half miljoen of drie miljoen jaar geleden.” “Maar aangezien hout verslechtert en zelden overleeft, vertekent de voorkeur voor behoud onze kijk op de oudheid.” Primitieve stenen werktuigen karakteriseerden de lagere paleolithische periode, die duurde van ongeveer 2,7 miljoen jaar geleden tot 200.000 jaar geleden. Van de duizenden archeologische vindplaatsen die tot die tijd terug te voeren zijn, is op minder dan tien locaties hout gewonnen.

Dr. Terberger was de leider van Team A Stadion Vorige maand gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences leverde het eerste uitgebreide rapport op over houten voorwerpen die tussen 1994 en 2008 waren opgegraven in het veen van een open kolenmijn nabij Schöningen in Noord-Duitsland. De rijke buit omvatte twintig hele of fragmentarische speren (elk zo lang als een NBA-centrum) en dubbelpuntige werpstokken (de helft van de lengte van een biljartkeu), maar geen menselijke botten. Deze objecten dateren uit het einde van de warme interglaciale periode, 300.000 jaar geleden, toen vroege Neanderthalers Homo heidelbergensis, hun directe voorouders in Europa, vervingen. De op de locatie Schöningen ontdekte projectielen, bekend als de Spear Horizon, worden beschouwd als de oudste bewaarde jachtwapens.

Halverwege de jaren negentig zette de ontdekking van een drietal speren – samen met stenen werktuigen en de overblijfselen van tien geslachte wilde paarden – de heersende ideeën over de intelligentie, sociale interactie en vaardigheden van onze uitgestorven menselijke voorouders opzij. Destijds was de wetenschappelijke consensus dat mensen eenvoudige aaseters waren die tot ongeveer 40.000 jaar geleden in hun levensonderhoud leefden.

“Het blijkt dat deze pre-homo sapiens gereedschappen en wapens hebben gemaakt om op groot wild te jagen,” zei Dr. Terberger. “Ze communiceerden niet alleen samen om prooien neer te halen, maar ze waren ook geavanceerd genoeg om het slachten en braden te organiseren.”

De nieuwe studie, die in 2021 begon, onderzocht meer dan 700 stukken hout van Spear Horizon, waarvan een groot deel de afgelopen twintig jaar was opgeslagen in gekoelde vaten met gedestilleerd water om de met water verzadigde sedimenten te simuleren die hen tegen rotting beschermden. Met behulp van 3D-microscopie en micro-CT-scanners die tekenen van slijtage of snijsporen opmerkten, identificeerden de onderzoekers 187 stukken hout die tekenen vertoonden van splijten, schuren of slijtage.

“Tot nu toe werd gedacht dat houtsplijten alleen door moderne mensen werd beoefend”, zegt Dirk Leder, eveneens archeoloog in Nedersaksen en hoofdauteur van het onderzoek.

Naast wapens omvatte de collectie 35 puntige en ronde voorwerpen die waarschijnlijk werden gebruikt voor huishoudelijke activiteiten, zoals het slaan van gaten en het verzachten van huiden. Ze waren allemaal gesneden uit sparren-, dennen- of dennenhout, wat ‘harde en flexibele houtsoorten’ zijn, zegt Animeke Melkes, een antropoloog van de Universiteit van Reading die bij het project betrokken was.

Omdat er geen sparren of dennen waren aan de oever van het meer, waar de locatie zich bevond, concludeerde het onderzoeksteam dat de bomen waren geveld op een berg twee tot vijf mijl verderop of misschien verder. Nauwkeurig onderzoek van de speren gaf aan dat het stenen tijdperk hun houtbewerkingsprojecten zorgvuldig plande, volgens een specifieke volgorde: het strippen van de schors, het verwijderen van takken, het slijpen van de speerpunt en het harden van het hout met vuur. “De houten werktuigen hadden een hoger niveau van technologische verfijning dan wat we doorgaans zien in stenen werktuigen uit die tijd,” zei Dr. Leder.

Francesco Derrico, een archeoloog aan de Purdue University die niet bij het onderzoek betrokken was, prees zijn inzichten in de methoden en materialen die mensen uit het stenen tijdperk gebruikten om praktische problemen uit het stenen tijdperk op te lossen. “Dit artikel opent een venster naar de vrijwel onbekende wereld van het lagere paleolithicum”, zei hij. “Ondanks de schaarste aan gegevens doen de auteurs een moedige poging om een ​​scenario voor de evolutie van deze technologie voor te stellen dat in de toekomst moet worden getest aan de hand van nieuwe ontdekkingen.”

Misschien wel de meest verrassende ontdekking is dat sommige van de speerpunten opnieuw zijn geslepen nadat ze eerder waren gebroken of afgestompt, en dat sommige van de kapotte wapens waren verkleind, gepolijst en hergebruikt. “Het hout dat we hebben geïdentificeerd als werkresten geeft aan dat het gereedschap is gerepareerd en gerecycled tot nieuw gereedschap voor andere taken,” zei Dr. Milks.

Op één na waren alle speren gesneden uit langzaam groeiende sparrenblokken en vormden en balanceerden ze als een moderne speer, met het zwaartepunt in het midden van de schacht. Maar was het bedoeld om te gooien of te duwen? “De speren waren gemaakt van dicht hout en hadden een dikke diameter”, zei Dr. Milks. “Voor mij suggereert dit dat de mensen die ze hebben gemaakt, op zijn minst enkele ervan opzettelijk hebben ontworpen als vliegende wapens voor de jacht.”

Ik heb de externe ballistiek van speren getest door zes getrainde mannelijke speerwerpers, in de leeftijd van 18 tot 34 jaar, te rekruteren om replica’s in strobalen vanaf verschillende afstanden te laten zweven. “Mijn punt was om mensen te vragen die hier iets beter in waren dan archeologen, omdat we tot dat moment experimenten hadden gedaan met veel mensen die … archeologen waren,” zei Dr. Milks, en voegde eraan toe: “Antropologen Ik ben ook niet zo goed in dat soort dingen.

Vanaf een afstand van 10 meter raakte het Neanderthalerteam het doel 25 procent van de tijd. De atleten waren even nauwkeurig op 15 meter afstand, en iets lager (17 procent) op 20 meter afstand. “Dit was echter tweemaal de afstand waarop wetenschappers dachten dat een met de hand geworpen speer nuttig zou kunnen zijn bij de jacht,” zei Dr. Milkes.

Voor haar dient het idee dat onze voorouders uit het stenen tijdperk ambachtslieden waren, om hen menselijker te maken. “Werken met hout gaat langzaam, zelfs als je er goed in bent”, zei ze. “Er zijn veel verschillende stappen in dit proces.” Je stelt je een groep Neanderthalers voor die zich ’s avonds rond een kampvuur verzamelen en hun houten voorwerpen in elkaar zetten, schuren en repareren. ‘Op de een of andere manier lijkt het allemaal zo dichtbij, ook al is het zo lang geleden,’ zei ze droevig.