Presidentsverkiezingen in Tsjaad: stemmen staan ​​op het punt een einde te maken aan het militaire bewind

Tsjaad zal naar verwachting het eerste van de Afrikaanse landen onder leiding van de huidige militaire junta worden die overgaat naar een democratisch bestuur. Maandag zullen er presidentsverkiezingen worden gehouden.

Er komt een einde aan een overgangsperiode van drie jaar die werd opgelegd na de plotselinge dood van de lang dienende leider Idriss Déby Itno tijdens de strijd tegen de rebellen.

Maar aangezien zijn zoon en opvolger, generaal Mohamed Déby, tot de favorieten behoort om te winnen, bestaan ​​er twijfels of dit verandering teweeg zal brengen.

Premier Sosis Masra behoort tot zijn negen rivalen en wordt gezien als zijn grootste rivaal.

De start van de verkiezingen kende vertragingen, omdat in sommige gebieden de stembureaus een uur later open gingen dan gepland.

President Deby begon dit proces door zijn stem uit te brengen in de hoofdstad N’Djamena.

Hij zei dat hij er trots op was zijn belofte na te komen om de deadline te respecteren voor het houden van ‘verkiezingen die een terugkeer naar de constitutionele orde zullen betekenen’.

Hij voegde eraan toe: “Het is aan het Tsjadische volk om massaal te stemmen en hun president te kiezen.”

“We zullen stemmen. Dit is onze plicht… ook al duurt het lang”, zei een kiezer, die in een lange rij stond te wachten om zijn stem uit te brengen.

De Constitutionele Raad sloot tien andere politici uit die hadden gehoopt zich kandidaat te stellen, waaronder twee prominente figuren, Nassour Ibrahim Negi Korsami en Rakhiz Ahmed Saleh, vanwege ‘onregelmatigheden’. Zo werd de heer Corsami beschuldigd van vervalsing.

Maar sommigen voerden aan dat de beslissing om sommige mensen te verbieden politiek gemotiveerd was.

Een andere potentiële dissident, Yaya Dilou, werd in februari door veiligheidstroepen gedood, terwijl hij naar verluidt een aanval leidde op de Nationale Veiligheidsdienst in de hoofdstad N’Djamena.

Activisten hebben opgeroepen tot een boycot van de verkiezingen, die zij omschrijven als een truc om de familie Deby een vleugje democratische legitimiteit te geven.

Velen blijven in ballingschap na het dodelijke optreden tegen dissidenten na de protesten in oktober 2022.

De verkiezing van Tsjaad vertegenwoordigt echter een mijlpaal voor West- en Centraal-Afrikaanse landen die sinds het begin van de golf van staatsgrepen in 2020 onder militair bewind zijn gevallen.

Het kan als model dienen voor militaire junta’s die hun politieke invloed willen behouden nadat ze voor het eerst illegaal aan de macht zijn gekomen.

Het olie-exporterende land, met een bevolking van bijna 18 miljoen inwoners, heeft sinds zijn onafhankelijkheid van Frankrijk in 1960 geen vrije en eerlijke machtsoverdracht meer meegemaakt.

Idriss Déby wierp Hissene Habré in 1990 omver en bleef de volgende drie decennia in functie tot aan zijn dood op het slagveld in april 2021 op 68-jarige leeftijd.

Zijn zoon, nu 40, nam de macht over in wat tegenstanders omschrijven als een constitutionele staatsgreep en beloofde aanvankelijk slechts 18 maanden als interim-leider te blijven, een periode die later werd verlengd. Hij zei ook dat hij zich niet kandidaat zou stellen voor het presidentschap.

Generaal Déby heeft geprobeerd de angst weg te nemen dat hij deel uitmaakt van een heersende dynastie.

“Als ik gekozen word, zal ik mijn ambtstermijn van vijf jaar uitzitten, en aan het einde van mijn ambtstermijn zal het aan het volk zijn om mij te beoordelen. Wat de dynastie betreft, onze grondwet is heel duidelijk: een kandidaat kan niet meer dan twee ambtstermijnen vervullen opeenvolgende termijnen.”

De eveneens 40-jarige Massra werd in januari door generaal Deby tot premier benoemd nadat hij een akkoord had bereikt om de politieke verdeeldheid te herstellen die was veroorzaakt door de protesten van oktober 2022.

Sommigen beschuldigden de econoom ervan de oppositie te hebben verraden, maar hij ontkende geruchten over een geheime machtsdelingsovereenkomst na de verkiezingen met generaal Déby.

Hij drong er bij de Tsjadiërs op aan om op hem te stemmen om een ​​einde te maken aan zes decennia van ‘onduidelijkheid’ en ‘duisternis’.

De mensen in Tsjaad hebben dringend behoefte aan verandering.

Maar als het om stemmen gaat, is er een mengeling van hoop en wanhoop.

Hopelijk zal deze stemming, wie er ook wint, een nieuw tijdperk van jeugdig leiderschap in het land inluiden, maar wanhopig genoeg is het leven voor velen in het land de afgelopen dertig jaar steeds moeilijker geworden.

De uitslag zal naar verwachting op 21 mei bekend worden gemaakt, maar een tweede ronde zou in juni kunnen plaatsvinden als geen enkele kandidaat in de eerste ronde meer dan 50% van de stemmen krijgt.

Aanvullende rapportage van BBC Monitoring.