President van Peru die tijdens een politieke crisis door het Congres werd afgezet

LIMA, Peru (AP) — De president van Peru is woensdag afgezet door het Congres en gearresteerd wegens rebellie nadat hij had geprobeerd de wetgevende macht te ontbinden en eenzijdig de controle over de regering over te nemen, wat een ernstige constitutionele crisis veroorzaakte.

Vice-president Dina Boulwart verving Pedro Castillo en werd de eerste vrouwelijke leider in de geschiedenis van de republiek na urenlange ruzie tussen de wetgevende macht en de vertrekkende president, die probeerde een stemming om de president af te zetten te voorkomen.

Boulwart, een 60-jarige advocaat, heeft opgeroepen tot een politiek bestand en de installatie van een regering van nationale eenheid.

“Wat ik vraag is een plek, een tijd om het land te redden”, zei ze.

Wetgevers stemden 101-6 met 10 onthoudingen om Castillo uit zijn ambt te ontheffen op grond van “permanente morele onbekwaamheid”.

Hij verliet het presidentieel paleis in een auto die hem door het historische centrum van Lima reed. Hij ging het politiebureau binnen en uren later kondigden federale aanklagers aan dat Castillo was gearresteerd wegens insubordinatie wegens vermeende schending van de grondwet. Ooggetuigen zagen enkele kleine schermutselingen tussen de politie en enkele demonstranten die zich bij het station hadden verzameld.

“We veroordelen de schending van de grondwettelijke orde”, aldus de federale aanklagers in een verklaring. “Peru’s politieke grondwet verankert de scheiding der machten en stelt dat Peru een democratische en soevereine republiek is… Geen enkele macht kan zichzelf boven de grondwet plaatsen en moet zich houden aan constitutionele mandaten.”

Boloarte sprak vloeiend Spaans en Quechua en werd tot vice-president gekozen op het presidentiële ticket dat het centrumlinkse Castillo op 28 juli 2021 aan de macht bracht. Tijdens Castillo’s korte regering was Boloarte minister van Ontwikkeling en Sociale Inclusie.

Kort voor de afzettingsstemming kondigde Castillo aan dat hij een nieuwe noodregering aan het vormen was en per decreet zou regeren. Hij stelde elke avond een avondklok in, vanaf woensdagavond. Toen nam de chef van het Peruaanse leger ontslag samen met vier ministers, onder wie de ministers van Buitenlandse Zaken en Economie.

Het Bureau van de Ombudsman, een onafhankelijke overheidsinstelling, zei vóór de stemming in het congres dat Castillo zichzelf zou moeten aangeven bij de gerechtelijke autoriteiten.

Volgens de verklaring bevindt Peru zich na jaren van democratie midden in een ineenstorting van de grondwet die “niet anders kan worden omschreven dan een staatsgreep”.

De internationale reactie werd soms gecompenseerd door de gebeurtenissen.

Verenigde Staten Lisa Kenna Castillo riep op Twitter op om zijn decreet tot ontbinding van het Congres ongedaan te maken en zei dat de Amerikaanse regering alle “ongrondwettelijke” acties van de president om zich met het Congres te bemoeien, verwierp.

Korte tijd later stemde het Congres om Castillo te verwijderen.

De Mexicaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marcelo Ebrard, zei via Twitter dat Mexico, gezien de recente gebeurtenissen in Peru, heeft besloten de Pacific Alliance-top die gepland staat voor 14 december in Lima, uit te stellen. Hij betreurde de recente ontwikkelingen en riep op tot respect voor democratie en mensenrechten.

De regering van de Chileense president Gabriel Boric sprak haar spijt uit over de politieke situatie in Peru en sprak haar vertrouwen uit dat de crisis via democratische mechanismen zou worden opgelost. De Spaanse regering veroordeelde krachtig de schending van de constitutionele orde en feliciteerde het land met het democratisch corrigeren.

Castillo had vóór de stemming in een buitengewone middernachttoespraak op de staatstelevisie gezegd dat hij nooit “de goede naam van mijn eerlijke en idealistische ouders, die elke dag als miljoenen Peruanen werken om eerlijk een toekomst voor hun gezin op te bouwen” zou aantasten.

De boer die chef werd, zei dat hij de prijs betaalde voor fouten gemaakt door onervarenheid. Maar hij zei dat een bepaald deel van het Congres “het enige punt op hun agenda heeft dat mij uit mijn ambt ontheft omdat ze nooit de verkiezingsuitslag hebben aanvaard die jullie, beste burgers van Peru, met jullie stemmen hebben bepaald.”

Castillo ontkende de beschuldigingen van corruptie tegen hem en zei dat ze gebaseerd waren op “verklaringen van horen zeggen van mensen die, in een poging hun straf voor vermeende misdaden te verzachten door mijn vertrouwen te misbruiken, mij zonder bewijs proberen erbij te betrekken.”

Federale aanklagers onderzoeken zes zaken tegen Castillo, de meeste wegens vermeende corruptie, in de veronderstelling dat hij zijn macht gebruikte om te profiteren van openbare werken.

De strijd om de macht gaat door in de hoofdstad van Peru terwijl de Andes en zijn duizenden kleine boerderijen worstelen om de ergste droogte in een halve eeuw te overleven. Zonder regen kunnen boeren geen aardappelen verbouwen en kan het stervende gras geen kuddes schapen, alpaca’s, vicuña’s en lama’s meer onderhouden. Tot overmaat van ramp heeft de vogelgriep minstens 18.000 zeevogels gedood en minstens één pluimveeproducent besmet, waardoor de kip en kalkoen die worden gekweekt voor traditionele vakantiemaaltijden in gevaar komen.

De regering bevestigde ook dat het land vorige week een vijfde golf van COVID-19-infecties doormaakte. Sinds het begin van de pandemie zijn 4,3 miljoen Peruanen besmet en zijn er 217.000 overleden.

Castillo, de eerste president in de geschiedenis van het land die uit een arme boerengemeenschap kwam, arriveerde vorig jaar in het presidentieel paleis zonder enige politieke ervaring. Hij veranderde zijn kabinet vijf keer tijdens zijn anderhalf jaar in functie, vulde 60 verschillende kabinetsambtenaren, waardoor veel overheidsinstanties lamlegden.

Hoewel Castillo de eerste president is die tijdens zijn ambtsperiode wordt onderzocht, zijn de onderzoeken niet verrassend in een land waar bijna elke voormalige president in de afgelopen 40 jaar is beschuldigd van corruptie in verband met multinationale ondernemingen, zoals het Braziliaanse bouwbedrijf Odebrecht.

Sinds 2016 is Peru in een politieke crisis terechtgekomen, waarbij congressen en presidenten elkaar op hun beurt probeerden uit te schakelen. President Martín Vizcarra (2018-2020) ontbond het Congres in 2019 en beval nieuwe verkiezingen. Deze nieuwe wetgevende macht verwijderde Vizcarra het volgende jaar. Toen kwam president Manuel Merino, die het minder dan een week volhield voordat bij een hardhandig optreden twee demonstranten om het leven kwamen en 200 gewond raakten. Zijn opvolger, Francisco Sagasti, duurde negen maanden voordat Castillo aantrad.

Castillo werd woensdag de tweede voormalige president die momenteel in detentie zit in het land. Voormalig president van Peru, Alberto Fujimori, Hij zit een gevangenisstraf van 25 jaar uit wegens beschuldigingen van moord en corruptie die teruggaat tot zijn bewind van 1990-2000.