Klimaatverandering: het 'gekke' plan om het zee-ijs in de Noordpool te redden

Op het zee-ijs voor de noordkust van Canada kijken wetenschappers in parka's toe terwijl het zoute water over de bevroren oceaan stroomt.

Hun doel? Om de opwarming van de aarde te vertragen.

Naarmate het zee-ijs verdwijnt, kan het donkere oceaanoppervlak meer energie van de zon absorberen, waardoor de opwarming van de aarde wordt versneld. Daarom willen de onderzoekers de dikte ervan vergroten om te voorkomen dat het smelt.

Welkom bij de meest belachelijke kant van geo-engineering: het opzettelijk verstoren van het klimaatsysteem van de aarde in een poging de schade die we eraan hebben toegebracht tegen te gaan.

Maar meer experimentele maatregelen zijn gericht op vooruitgang en proberen de door de aarde geabsorbeerde energie te verminderen.

Veel wetenschappers zijn het daar absoluut niet mee eens en waarschuwen dat dergelijke pogingen de aandacht afleiden van de cruciale stap van het terugdringen van de CO2-uitstoot en het risico lopen meer kwaad dan goed te doen.

Maar een klein aantal voorstanders beweert dat hun methoden de planeet een helpende hand kunnen bieden terwijl de mensheid haar daden opschoont.

Het uiteindelijke doel van het Arctische experiment is om het zee-ijs voldoende te verdikken om de ijssmelting die we al hebben gezien te vertragen of zelfs om te keren, zegt dr. Sean Fitzgerald, wiens team van het Centre for Climate Reform van de Universiteit van Cambridge achter het project zit.

Zal het werken of is het, zoals een wetenschapper het uitdrukte, ‘volkomen krankzinnig’?

“We weten eigenlijk niet genoeg om te bepalen of dit een goed of slecht idee is”, geeft Dr. Fitzgerald toe.

De onderzoekers werden geconfronteerd met barre omstandigheden in Cambridge Bay, een klein Canadees dorp gelegen in de poolcirkel.

“Het is erg koud”, vertelde Andrea Ciccolini van Real Ice, een Brits bedrijf dat de reis leidde, me via een fragmentarisch Zoom-oproep vanuit een fladderende witte tent.

“De temperatuur ligt rond de -30°C bij harde wind, en kan zelfs -45°C bedragen met de gevoelstemperatuur.”

Ze boren een gat in het zee-ijs dat zich in de winter op natuurlijke wijze vormt, en pompen zo’n 1.000 liter zeewater per minuut door het oppervlak.

Bij blootstelling aan koude winterlucht bevriest het zeewater snel, waardoor het ijs erboven condenseert. Water comprimeert ook ijs. Omdat verse sneeuw als een goede isolatielaag fungeert, kan zich nu gemakkelijker ijs vormen aan de onderkant als het in contact komt met de oceaan.

“Het idee is dat hoe dikker het ijs is [at the end of winter]“Hoe langer ze overleven als we in het ruiseizoen komen”, legt dhr. Ciccolini uit.

Toen ze aan het einde van hun reis met mij spraken, hadden ze al enkele tientallen centimeters ijs dik gezien over hun kleine studiegebied. Het ijs zal de komende maanden door de lokale bevolking in de gaten worden gehouden.

Maar het is nog te vroeg om te zeggen of hun aanpak daadwerkelijk een verschil kan maken in de snelle achteruitgang van het Arctische zee-ijs.

“De overgrote meerderheid van de poolwetenschappers denkt dat dit nooit zal werken”, waarschuwt Martin Siegert, een ervaren glacioloog aan de Universiteit van Exeter, die niet bij het project betrokken was.

Eén probleem is dat zouter ijs in de zomer sneller kan smelten.

Dan is er nog de enorme logistieke uitdaging om het project op een redelijke schaal op te schalen. Volgens één schatting zou je ongeveer 10 miljoen door de wind aangedreven pompen nodig hebben om de dichtheid van het zee-ijs in slechts een tiende van het noordpoolgebied te vergroten.

“Ik vind het krankzinnig dat dit op zo’n grote schaal in de hele Noordelijke IJszee gebeurt”, zegt Julianne Struve, hoogleraar poolobservatie en modellering aan het University College London.